Choroba afektywna dwubiegunowa – śmiertelny wróg człowieka
Choroba afektywna dwubiegunowa dotyka ponad 30 milionów ludzi na całym świecie, a schorzenie to mieści się w pierwszej dwudziestce najpoważniejszych przyczyn niepełnosprawności.
Jak wygląda w praktyce? Bardzo różnie i z pewnością nie należy do tych, o których chętnie rozmawia się w gronie znajomych. Wręcz przeciwnie, ukrywa się, kwitując krótkim: mam depresję.
Tak właśnie wciąż jest w Polsce, gdzie dużo łatwiej przyznać się do wspomnianej depresji, niż do choroby afektywnej dwubiegunowej (ChAD). A gdy chorzy nie przyznają się nawet przed lekarzem, robi się jeszcze gorzej.
Choroba afektywna dwubiegunowa (ChAD) – emocjonalny rollercoaster
Epizody depresji, manii i hipomanii lub epizody mieszane, są jak jazda rollercoasterem w wesołym miasteczku. Z tą różnicą, że dużo więcej odcinków przebiega tuż nad ziemią, a nawet w podziemnych tunelach – mrocznych, wąskich i wydających się nie mieć końca. Wyjazdy w górę są dużo rzadsze, co nie znaczy, że bez większego wpływu na życie chorego. O nie. O manii mówi się, że to diabelstwo, jazda na dopalaczach przy jednoczesnym podłączeniu do gniazdka z prądem.
Choroba afektywna dwubiegunowa – epizod depresyjny
To mocne dołowanie z obniżonym nastrojem, smutkiem, spowolnionym tempem myślenia i mówienia, zaburzoną koncentracją uwagi, stopniową utratą energii życiowej. Zajmuje ponad połowę życia, gdyby zestawić je z okresami manii, czy hipomanii oraz regresji. Bywa, że nie chce się jeść, pić, wstać do toalety. Nie chce się nic, co do tej pory sprawiało choćby trochę radości.
Chyba jedynym plusem tego stanu jest to, że dużo łatwiej nakłonić chorego na wizytę do lekarza i… przyjmowania leków. Jeśli jednak ta zakończy się zdiagnozowaniem samej depresji, leki mogą przynieść więcej szkód niż pożytku. Po ich zażyciu następuje bowiem wylot z tunelu jak z katapulty, do przeciwnego bieguna o nazwie Mania.
Choroba afektywna dwubiegunowa – epizod maniakalny
Nienaturalny poziom radości, szczęścia, wręcz euforii i przekonania, że jest się zdrowym. To czas, kiedy wszystko wydaje się możliwe, a podróż dookoła świata, czy zakup łodzi nie stanowi najmniejszego problemu. Przynajmniej dla chorego. Szkoda, że tego samego nie może powiedzieć rodzina i przyjaciele.
Trudno w tym czasie o udzielenie pomocy, bo przecież problem zniknął. Chory cudownie ozdrowiał. Jest szczęśliwy, może przenosić góry, chce mu się więcej, niż jest w stanie zrobić. Po depresji nie pozostał nawet ślad.
Gdy pojawia się nastrój ekspansywny z tendencją do dominacji i forsowania własnych planów, nikt nie ma prawa się sprzeciwić. Jeśli to robi, spotyka się z zachowaniem pełnym drażliwości, agresji i wrogości słownej lub fizycznej.
Choroba afektywna dwubiegunowa w życiu wrażliwych, twórczych i sławnych
Zaburzenia afektywne dwubiegunowe nie oszczędzają artystów, pisarzy i twórców. Od dawna już psychiatria dostrzega związek między twórczością, a zaburzeniami psychicznymi. Nie wykluczone, że to owa twórczość wyzwala chorobę.
Czytając biografie znanych twórców, okazuje się, że wielu z nich cierpiało właśnie na chorobę afektywną dwubiegunową. Marilyn Monroe, Stanisław Witkiewicz, Ernrest Hemingway, Jimi Hendrix, Jerzy Kosiński, Janice Joplin, Virginia Woolf, Mark Rothko – to ci, których do śmierci samobójczej najprawdopodobniej popchnęły zaburzenia psychiczne.
Choroba afektywna dwubiegunowa w filmach
Na koniec warto wspomnieć o filmach, których twórcy, problemy psychiczne, w tym również zaburzenia afektywne dwubiegunowe, uczynili głównym lub pobocznym wątkiem. Oto niektóre z produkcji wartych obejrzenia: Każdego dnia, Zwariować ze szczęścia, Poradnik pozytywnego myślenia, Pasja życia, Skrzydlaty Szkot, Człowiek z bieguna, Twój Vincent.